پروژه‌های عمرانی یکی از مهم‌ترین علت‌های پیشرفت شهرها می‌باشند به طور کلی به هر پروژه‌ای که در آبادانی و ساخت و ساز شهر دست داشته باشد را پروژه عمرانی می‌نامند. به عنوان مثال ساخت و ساز و ابنیه ساختمانی، ساخت سدها و غیره که در ادامه به آن می‌پردازیم.
انواع پروژه های عمرانی
پروژه‌های عمرانی معمولا به دو سر دسته تقسیم می‌شوند که در ادامه بیشتر راجب آنها صحبت خواهیم کرد.
طرح های عمرانی
طرح‌های عمرانی به کار‌هایی که شامل: تحقیقات فنی، اجتماعی و اقتصادی شامل می‌شود که توسط سیستم‌های اجرایی انجام می‌شوند. هدف از این طرح‌ها، عملی سازی برنامه‌های بلندمدت عمرانی است. برای این طرح‌ها، بودجه و مدت زمان اجرا از پیش تعیین می‌شود. این طرح‌ها بر اساس محل تامین اعتبار به دو دسته تقسیم می‌شوند:
- طرح‌های شمول پروژه های عمرانی: هزینه مورد نیاز این طرح‌ها، در قانون مصوبه و بودجه مجلس تعیین می‌شود.
- طرح‌های خارج از شمول: بودجه این طرح‌ها، از محل درآمد سازمان‌های دولتی و وزارت‌خانه‌ها تعیین می‌شود.
در یک دسته‌بندی کلی دیگر، طرح‌های عمرانی به سه دسته تقسیم می‌شوند:
- انتفاعی: که هدف آن کسب سود و درآمد است. این طرح‌ها باید پس از مدتی بتوانند، هزینه‌های خود را تأمین کنند و سود مناسبی هم به ارمغان بیاورند.
- غیر انتفاعی: برای گسترش رفاه و ایجاد زیرساخت‌های مختلف است. این طرح‌ها توسط دستگاه‌های اجرایی پیاده‌سازی می‌شوند. کسانی که این طرح‌ها را اجرا می‌کنند به دنبال کسب درآمد از آن نیستند.
- مطالعاتی: این طرح‌ها بر اساس قراردادهایی است که بین مراکز علمی و دستگاه‌های اجرایی بسته می‌شوند. هدف از این طرح‌ها، مطالعه و بررسی موضوعات خاص است.
ساخت و ساز شهری
همانطور که می‌دانید، به طور معمول روزانه در داخل شهرها، پروژه های ساخت و ساز زیادی انجام می شوند که
افراد و شرکت های مختلفی در آن ها با یکدیگر فعالیت می کنند تا انواع پروژه های عمرانی شهری انجام پذیرند.
ارکان اصلی این نوع پروژه ها کارفرما، ناظر و مجری هستند.
ناظر و مجری در ساخت و ساز شهری می توانند حقیقی یا حقوقی باشند.
در پروژه های با مساحت کل بنای کمتر از 3 هزار مترمربع، ناظر و مجری باید حقیقی باشند و
پروژه های با بیش از 3 هزار مترمربع مساحت کل بنا، نیاز به ناظر و مجری حقوقی دارند.
در پروژه های مربوط به ساخت و ساز شهری، مالک یا کارفرما می توانند مجری نیز باشند؛
ولی همزمان نمی توانند ناظر پروژه هم باشند
شخصیت های پروژه‌های عمرانی
در هر پروژه عمرانی ما شخصیت‌های مهمی را مثل پیمانکار، کارفرما و مشاور داریم که به وسیله آنها یک پروژه تکمیل می‌شود.
کارفرما
کارفرما فرد یا افرادی هستند که با سرمایه خود می‌خواهد، یک پروژه عمرانی را شروع کند. این فرد یا مجموعه، مالک و صاحب پروژه شناخته می‌شود. کارفرما می‌تواند، یک شخص حقیقی یا حقوقی یا موسسات و شرکت‌های وابسته به دولت باشد. انتخاب بقیه کارکنان و شخصیت‌های مجموعه و پروژه به عهده کارفرما می‌باشد. برای اینکه یک فرد بخواهد کارفرمایی یک پروژه را دست بگیرد لزومی ندارد که درباره آن اطلاعات تخصصی داشته باشد و می‌تواند تنها با سرمایه گذاری این پروژه را استارت بزند.
پیمانکار
پیمانکار فردی است که با کمک مشاور پروژه را در چارچوب و نیاز‌های ارائه شده اجرا می‌کند. به دلیل اینکه پیمانکار نقش اجرایی ابنیه را برعهده دارد مسئولیت این پروژه نیز بر عهده اوست و تا زمانی که پروژه به اتمام نرسد هر مشکلی یا ایرادی در کار پیدا شود پیمانکار باید پاسخگو باشد.
مشاور
مشاور، فرد حقیقی یا حقوقی است که بر اجرای ابنیه در چارچوب قرارداد نوشته شده، نظارت می‌کند. اگر کارفرمایی که گفتیم مانند بالا دانش تخصصی‌ای در این زمینه نداشته باشد مشاور نیز باید مهارت تخصصی و مدیریت پروژه را داشته باشد. کارفرما، مشاور را به پیمانکار معرفی می‌کند و مشاور وظایف خود را در قبال کارفرما انجام می‌دهد. مشاور وظیفه دارد، برای انواع پروژه های عمرانی در جهت تعیین پیمانکار، مناقصه برگزار کند. همچنین نظارت بر تمام عملیات اجرایی پروژه و تهیه و تدوین نقشه‌های مهندسی نیز بر عهده مشاور است. نظارت و بررسی نقشه‌های اعلام شده تایید یا رد آن هم به عهده مشاور می‌باشد.
حرف آخر
به طور کلی در این مقاله سعی کردیم پروژه‌های عمرانی را توضیح دهیم تا با ارکان و شخصیت‌های یک پروژه عمرانی و حتی انواع پروژه عمرانی آشنا بشید. مطالب این مقاله توسط گروهی از مشاوران و متخصصان شرکت مهتاب سازه توس نوشته شده. اگر در زمینه پروژه‌های عمرانی سوالی یا نکته‌ای دارید می‌توانید در بخش نظرات سایت مهتاب سازه توس که لینکش را در ادامه قرار می‌دهیم در میان بگذارید تا مشاوران به صورت رایگان به شما در این زمینه راهنمایی لازم را انجام بدهند.
منبع: https://mahtabsazeh.com/about/